โค้ด: เลือกทั้งหมด
Family Business โดย ดร.ชาคริต สุวรรณโชติ
เร็วๆนี้ผมมีโอกาสพาบริษัทชั้นนำหลายๆบริษัทในประเทศไทย
ไปเยี่ยมชมกิจการในประเทศญี่ปุ่นที่มีประวัติศาสตร์ที่ยาวนาน
ซึ่งครั้งนี้มีการบรรยายจากบริษัทญี่ปุ่นและผมได้ทราบว่าบริษัทมากกว่า
3,000 บริษัทในประเทศญี่ปุ่น สามารถสืบต่อธุรกิจครอบครัวได้มากกว่า 100
ปี หนึ่งในนั้นได้แก่ โรงแรมโบราณของประเทศญี่ปุ่น (ภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า
"เรียวกัง") ตั้งอยู่ที่จังหวัดอิชิกาว่า โดยธุรกิจที่ว่านี้มีมาแล้วกว่า
1,300 ปี และรุ่นที่บริหารอยู่ปัจจุบันเป็นรุ่นที่ 47 แล้ว
ซึ่งผู้บริหารดังกล่าวมาจากคนในครอบครัวเดียวกันตลอดมา นอกจากที่ดังกล่าว
ผมยังได้พบกับบริษัทอีกสองบริษัทที่มีประวัติศาตร์ยาวนานถึง 430 ปี และ
130 ปี ซึ่งปัจจุบันทำธุรกิจเกี่ยวกับ
การหลอมขึ้นรูปโลหะเพื่อส่งต่อให้กับอุตสาหกรรมเครื่องจักร และ
ขึ้นรูปชิ้นส่วนอุตสาหกรรมยานยนต์ทำโดยอลูมิเนียม ตามลำดับ
บริษัทที่ยังกล่าวได้แชร์ความรู้และประสบการณ์ว่าทำอย่างไร
จึงจะสามารถสืบทอดธุรกิจให้กับลูกหลานได้รุ่นแล้วรุ่นเล่า
ผมได้รวบรวมและสรุปสิ่งที่คล้ายกันได้ดังต่อไปนี้
1. รักษาความสัมพันธ์อันดีกับคู่ค้าอย่างสม่ำเสมอ
การถ่ายทอดธุรกิจจากรุ่นพ่อไปยังรุ่นลูกนั้น
ช่วงเวลาการถ่ายธุรกิจควรจะเป็นเวลาอย่างน้อย 3 ปี
อาจจะบอกได้ว่าเป็นช่วงทดลองงานก่อนที่จะมารับตำแหน่งเป็นประธานบริษัท
ซึ่งช่วงเวลานี้เป็นช่วงเวลาที่ผู้เป็นลูกต้องทำความรู้จักและสร้างความสนิทสนมกับบริษัท
หรือบุคคลที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจของตัวเองเพื่อสานต่อความสัมพันธ์อันดีที่มีมาตั้งแต่อดีต
2. สามารถปรับตัวเข้ากับสิ่งใหม่ๆ
ทั้งสามบริษัทพูดถึงกระแสการเปลี่ยนแปลงของโลกเราว่าไม่เคยหยุดนิ่ง
"ทุกธุรกิจมีสิ่งที่ควรดำรงรักษาไว้
ด้วยกันกับสิ่งที่ต้องปรับเปลี่ยนไปตามกระแส"
ผมได้พูดคุยกับผู้ที่จะมาเป็นประธานรุ่นที่ 47 ของ เรียวกัง ที่ชื่อว่า
โฮชิเรียวกัง ของญี่ปุ่นถึงสิ่งดังกล่าว และท่านได้ยกตัวอย่างให้ฟังว่า
ตอนนี้เรียวกังมีจำนวนห้องทั้งหมดประมาณ 70 ห้อง
สิ่งที่ต้องดำรงรักษาไว้คือ ที่นอนสไตล์ญี่ปุ่นแบบเสื่อตาตามิ หรือ
ที่นอนฟูกนอนบนฟื้น
เนื่องจากผู้ที่มาพักเป็นผู้สูงอายุค่อนข้างเยอะและยังนิยมพักในห้องสไตล์นี้อยู่
อย่างไรก็ตามสิ่งที่ได้ปรับเปลี่ยนไปคือได้จัดบางห้องให้เป็นที่เตียงนอน
เนื่องจาก มีลูกค้าหลายๆรายเช่นกันในปัจจุบันชอบที่จะนอนแบบนี้
และสิ่งที่สำคัญที่ เรียวกัง นี้
ปรับเปลี่ยนไปอย่างถาวรสำหรับทุกๆห้องพัก คือ
"ห้องน้ำแบบนั่งเก้าอี้และติดที่่ฉีดก้น" ผมได้ยินมาว่า
ในปัจจุบันคนญี่ปุ่นจะขาดสิ่งนี้ไม่ได้เลย
สำหรับบริษัทที่ทำขึ้นรูปชิ้นส่วนยานยนต์จากอลูมิเนียมนั้น
มีบริษัทย่อยที่ประเทศไทยด้วย
ซึ่งกำลังปรับเปลี่ยนมาใช้เครื่องจักรในการผลิตให้มากขึ้น
เพื่อให้สอดคล้องกับปัญหาการขาดแคลนแรงงานและค่าแรงที่ปรับตัวสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง
3. คืนให้กับสังคมบ้าง
การทำธุรกิจโดยหวังเพียงแค่กำไรเพียงอย่างเดียว มักจะอยู่ได้ไม่นาน
การทำธุรกิจโดยมองถึงคนรอบข้างด้วยจะทำให้ธุรกิจนั้นอยู่ได้ยืนนานกว่า
เนื่องจากตัวเราเพียงคนเดียวไม่สามารถที่จะอยู่ในสังคมได้
มนุษย์เราต้องได้รับทั้งความรัก ความห่วงใย และการสนับสนุนจากคนรอบข้าง
การคืนสิ่งต่างๆให้กับสังคมบ้างจะทำสิ่งนั้นกลับมาบริษัทเป็นลูกโซ่
และช่วยค้ำจุนให้บริษัทสามารถดำรงอยู่ได้ในระยะยาว
สำหรับประเทศไทย บริษัทที่อยู่นานมากกว่า 100 ปี
และยังเป็นธุรกิจครอบครัวอยู่ ผมคิดว่ามีอยู่น้อยมากๆ
โชคดีที่ประเทศไทยนั้นไม่มีภาษีมรดก อย่างประเทศญี่ปุ่นนั้น
มีภาษีมรดกอยู่โดยต้องจ่ายเป็นเงินสดให้กับรัฐบาลประมาณ 50%
ของทรัพย์สินที่ได้รับมา
ทำให้ธุรกิจครอบครัวในประเทศไทยเวลาจะส่งถ่ายมรดกให้กับลูกหลาน
ไม่ต้องวุ่นวายกับภาษีมากนัก
ผมหวังว่านักลงทุนในปัจจุบันที่ลงทุนซื้อหุ้นเหมือนกับซื้อธุรกิจ
และต้องการถือหุ้นดังกล่าวตราบเท่าที่บริษัทยังคงเติบโตอยู่บนพื้นฐานที่ตัวเองยอมรับได้
จะสามารถใช้ความรู้ ประสบการณ์
ดังกล่าวที่ผมได้พบเจอมาเป็นส่วนประกอบหนึ่ง
เวลาเลือกบริษัทที่จะเข้าลงทุนได้นะครับ